Harry Porter và sức hút tỷ đô

Harry Porter - Thiên đường 22 tỷ đô la

Bản thảo Harry Porter và Hòn đá giả kim sau khi bị 12 nhà xuất bản từ chối cuối cùng đã dược Bloomsbury mua bản quyền với giá 60.000 bảng Anh và được xuất bản sau đó vào tháng 6 năm 1997 với 500 bản, phần lớn trong số đó gửi tới các thư viện. Tại thời điểm đó, Bloomsbury đã đưa ra lời khuyên cho Rowling là không nên dùng cái tên Joanne trên bìa cuốn sách vì các cậu bé, chàng trai sẽ không đọc những câu chuyện phiêu lưu do một người phụ nữ viết lên.

Năm sau, Scholastic chi 105.000 đô la tiền bản quyền để xuất bản ở Mỹ, Canada với tiêu đề sách được thay đổi là Hary Porter và Hòn đá Phù thủy. Đến năm 2013, với khả năng tiêu thụ hơn 500 triệu bản, Harry Porter trở thành loạt truyện ăn khách nhất trong lịch sử và được dịch ra gần 40 ngôn ngữ. Bốn cuốn sách cuối cùng được ghi nhận là bán nhanh nhất trong lịch sử, với 11 triệu bản được phát hành trên toàn nước Mỹ chỉ trong 24 giờ sau khi ra lò.

Harry Porter trở thành một trong những loạt phim ăn khách nhất trong lịch sử điện ảnh.

Tháng 7 năm 2000, cuốn sách thứ 4 là Harry Porter và Chiếc cốc lửa bán nhanh nhất ở tuần đầu tiên trong lịch sử phát hành sách nước Anh với 372.000 cuốn. Cuốn sách thứ 5 sau nhiều chờ đợi là Harry Porter và Mệnh lệnh Phượng hoàng khi ra lò đã phá vỡ mọi kỷ lục trước đó.

Doanh số tăng liên tục thông qua tái bản nhiều lần, tái bản theo bộ, phiên bản dành cho người lớn, sách in màu, sách ghép hình, sách audio và áp phích. Số liệu gần đây nhất từ AC Nielsen cho thấy doanh thu ở thị trường Anh hiện tại đang ở mức khoảng 270 triệu bảng, trong tổng số doanh thu thị trường ngoài nước Mỹ 504 triệu đô la. Nhưng thị phần khổng lồ phải là ở thị trường Mỹ với con số lên tới 7,7 tỷ đô la.

Harry Porter trở thành một trong những loạt phim ăn khách nhất trong lịch sử điện ảnh.

Năm 1999, Rowling đã bán bản quyền cho hãng sản xuất phim nổi tiếng Hollywood là Warner Bros. Đạo diễn lừng danh Steven Spielberg là người đã “ngửi hơi” đầu tiên. Tuy nhiên ông đã bỏ qua để làm phim Trí tuệ nhân tạo (tiếng Anh: AI: Artificial Intelligence) và công việc đã về tay đạo diễn Chris Columbus. Bảy cuốn sách làm ra tám bộ phim, trong đó cuốn sách cuối cùng là Bảo bối tử thần được dựng thành hai phim do động thái nhượng quyền kéo dài của Twilight và The Hunger Games. Tổng cộng doanh thu của 8 bộ phim là 7,7 tỷ đô la trên toàn thế giới, với tập cuối cùng, Harry Porter và Bảo bối Tử thần phần 2 có mức doanh thu thành công nhất là 1,3 tỷ đô la. Tính ra, Harry Porter trở thành loạt phim thành công thứ 3 trong số những bộ phim ăn khách nhất phòng vé ở Mỹ, sau Marvel và Chiến tranh giữa các vì sao. Doanh thu chồng chất thêm khi có mặt ở trong các sản phẩm giải trí như DVD, BluRay ước tính đạt con số 3,9 tỷ đô la cũng như từ bản quyền truyền hình cung cấp thông tin.

Harry Porter còn có 80 phiên bản game được cấp phép với trị giá 1,5 tỷ đô la. Các sản phẩm, hàng hóa ăn theo lên tới 7 tỷ đô la. Sân khấu kịch cũng không thể bỏ lỡ đề tài cực hot này đã thu về 14,4 triệu bảng Anh ở Anh và 4 triệu bảng Anh ở Mỹ. Universal là hãng thành công nhất khi đầu tư công viên lấy hình ảnh từ Harry Porter và bỏ túi 1,8 tỷ đô la, trong khi ở Luân Đôn, Warner Bros khai thác mô hình tương tự đã đạt doanh thu 57 triệu đô la ngay trong năm mở cửa đầu tiên là 2012.

Tỷ phú của làng văn

Người ta ước tính, nếu Rowling được hưởng 15% của khoản doanh thu 7,7 tỷ đô la từ bán sách như ở trên, thu nhập của bà tương đương 1,15 tỷ đô la. Chưa kể, những cuốn sách này được liên tục được tái bản qua các năm.

Rowling có thể đàm phán thỏa thuận tốt hơn cho những cuốn sách “núp” dưới bút danh Robert Galbraith được xuất bản bởi Little Brown cũng như qua nhiều phiên bản phụ của Potter. Những tác phẩm này có thể đóng góp ít nhất là 50 triệu đô la.

Một nguồn thông tin thân cận cho biết, bà đã bán bản quyền phim từ 4 phim Harry Porter đầu tiên với mức 2 triệu đô la. Bốn bộ phim đầu tiên đạt doanh thu 3,5 tỷ đô la và tạo 2,5 tỷ lợi nhuận. Nếu có thể đạt thỏa thuận hưởng 10% lợi nhuận ròng từ phim, con số bà sở hữu là 250 triệu đô la, theo The Numbers.

Doanh thu của bốn bộ phim tiếp theo còn hấp dẫn hơn, tạo ra hơn 4 tỷ đô la. Nếu được hưởng 10%, bà sẽ ôm trọn 400 triệu đô la.

Với các hợp đồng lấy Harry Porter làm chủ đề cho công viên, Rowling đã nhận được tiền phí xin phép một lần có giá trị từ 60 đến 80 triệu đô la, chưa kể phí phát triển hàng năm. Như Steven Sielberg từ Universal Studios, Rowling cũng đã được ăn phần trăm hoa hồng từ doanh thu ròng đến từ doanh thu vé vào cửa, ngành kinh doanh thực phẩm, hàng hóa và đồ uống.

NBCUniversal cũng đã mua bản quyền sở hữu riêng đối với các phim Harry Porter vào mùa hè này với thỏa thuận trị giá lên tới 250 triệu đô la. Rowling có lẽ nhận được một khoản lớn từ đó, ít nhất là 125 triệu đô la.

Ngoài ra bà còn có thu nhập từ nhiều nguồn khác, như bản quyền quảng cáo, ebook được bán trên website riêng, Pottermore.

Liệu có thêm “mỏ vàng”?

Sau Harry Porter, tác gia 51 tuổi tiếp tục hoàn thành thêm những tác phẩm mới. Bộ truyện Những chuyện kể của Beedle Người hát rong (tiếng Anh: The Tales of Beedle the Bard) gồm năm truyện ngụ ngôn đã từng được đề cập trong Harry Porter, được công bố năm 2008 tại một tiệc trà có sự tham gia của 200 học sinh tại Thư viện Quốc gia Scotland ở Edinbourgh. Rowling đã dành số tiền bản quyền từ cuốn sách cho Nhóm Trình độ Cao, thường gọi với cái tiên Lumos, một tổ chức từ thiện mà Rowlong là đồng sáng lập để giúp đỡ trẻ em nghèo vùng Đông Âu.

Năm 2004, J.K. Rowling là nhà văn đầu tiên lọt vào danh sách tỷ phú do tạp chí Forbes bình chọn, nhưng bà từ chối nằm trong danh sách này. Sau 8 năm tại vị, năm 2012, tạp chí Forbes đã gạt Rowling ra khỏi danh sách tỷ phú với lời lý giải, thuế cao ở nước Anh và những đóng góp cho công tác từ thiện đã làm xói mòn tài sản của vị tác giả danh tiếng này.

Giá trị tỷ đô của Harry Porter không chỉ dừng lại ở những cuốn sách

Nhưng Forbes có thể phải nghĩ lại. Vì tác phẩm điện ảnh mới của Warner Bros được chuyển thể từ bộ sách của Rowling là Sinh vật huyền bí và nơi tìm ra chúng (tiếng Anh: Fantastic Beasts and Where to find them) và cũng chính do bà lần đầu tiên chấp bút làm biên kịch có thể khai sáng một con đường mới.

Fantastic Beasts and Where to find them xuất bản lần đầu năm 2001. Đó là tên cuốn sách giáo khoa của tác giả hư cấu Newt Scamander - một trong những hiệu trưởng của trường Hogwarts và là nhà linh thú học lỗi lạc - biên soạn, xuất hiện lần đầu trong Harry Porter và Hòn đá Phù thủy.

Rowling nhấn mạnh trong một phỏng vấn năm 2001 với nhà xuất bản Scholastic, chủ đề về các sinh vật huyền bí được cô viết thành truyện dựa trên các thông tin thu thập được trong quá trình phát triển cốt truyện Harry Porter. Hơn 80% giá bìa mỗi cuốn sách được bán ra sẽ đến trực tiếp với trẻ em nghèo trên khắp thế giới. Theo tổ chức từ thiện Comic Relief, trung gian nhận khoản tiền này, doanh thu từ hai cuốn sách, bao gồm cả Quidditch Through the Ages - một cuốn sách trong thư viện Hogwarts của tác giả hư cấu Kennilworthy Whisp, chuyên gia Quidditch nổi tiếng trong Harry Porter - đã lên tới hơn 17 triệu bảng Anh.

Trong cơn yên ắng và lặng thinh khi mỏ vàng khai thác từ Harry Potter đã cạn kiệt sau 8 tập phim, Sinh vật huyền bí và nơi tìm ra chúng không chỉ là một hiện tượng mới nổi mà còn trở thành dấu khắc thăng hoa và là nhân tố chủ yếu để mở rộng không gian “vũ trụ” phi giới hạn trong thế giới pháp thuật của J.K. Rowling.