Xây dựng kỹ năng thấu cảm như thế nào?

1.Thế nào là thấu cảm ?

Sự thấu cảm (Empathy) là kỹ năng thấu hiểu tâm trạng của người khác một cách nhạy bén thông qua việc đặt mình vào vị trí của đối phương để cảm nhận.

Sự thấu cảm bao gồm 3 loại:

• Thấu cảm về góc độ nhận thức (cognitive empathy): năng lực hiểu suy nghĩ của người khác với sự việc liên quan về lý thuyết về tâm trí.

• Sự Thấu cảm về phương diện cảm xúc (affective empathy): kỹ năng cảm nhận những gì người khác cảm thấy và phản ứng hợp lý, dẫn đến quan tâm hoặc đau khổ cá nhân.

• Thấu cảm về góc độ thể chất (Somatic empathy): có phản ứng về khía cạnh thể chất với các kinh nghiệm người khác trải nghiệm.

>> Xem thêm: Lãnh đạo thấu cảm là gì?

2.Phân biệt với cảm thông

Dù chúng được sử dụng thay cho nhau và cả hai đều thúc đẩy những ứng xử xã hội nhưng cảm thông và thấu cảm là hai khái niệm khác nhau trên những lĩnh vực nghiên cứu khác nhau.

Cảm thông là sự kết nối chỉ ngừng lại ở mức độ quan tâm đến họ.Nghĩa là chủ yếu về cảm xúc trong tự nhiên, không có các điều kiện nhận thức, hành động và quan điểm đặc trưng cho thấu cảm.

Sự Thấu cảm là khả năng bao gồm ‘self awareness’ (hiểu người) và ‘self-management‘ (thương người) trong chỉ số EQ. Nghĩa là, hiểu tâm trạng của người khác bằng cách liên hệ đến kinh nghiệm của chính họ và thừa nhận khía cạnh của họ. Qua đó, mong muốn tương trợ hoặc muốn làm những việc trong năng lực để đồng hành cùng người đó tự nhiên.

>>Xem thêm: Định Nghĩa Eq Cao Là Gì? Những Đặc Điểm Của Người Có Chỉ Số Eq Cao

Ví dụ:

• Tôi cảm thấy buồn và cảm thông với những người sống trong vùng bão lũ mặc dù tôi chưa từng trải nghiệm.

• Tôi thấy thấu cảm với người sống trong khu vực bão lũ do tôi đã từng trải nghiệm và chúng thật sự đáng sợ.

3.Phương thức bồi đắp kỹ năng sự thấu cảm

• Lắng nghe sâu sắc và chú ý đến người khác: dành thời gian để lắng nghe, không phán xét để hiểu người khác

• Học cách đặt mình vào suy nghĩ của người khác: nhạy cảm với những người và tình huống khác với kinh nghiệm của mình. Đặt câu hỏi cho mọi người để hiểu thêm về họ và đời sống của họ.

• Xây dựng thói quen đọc sách và xem phim: để tìm hiểu thêm về những trải nghiệm của người khác và phương pháp họ xử trí các tình huống khác nhau.

• Tập trung vào ngôn ngữ cơ thể: Hãy để ý đến ngôn từ cơ thể của người khác, gồm cả biểu cảm trên mặt, cử chỉ và giọng nói.

• Phân biệt cảm xúc với sự thật: cảm xúc của mình là hợp lệ, nhưng phải biết rằng những tâm trạng khác nhau của người khác đều có giá trị và đúng với họ. Nhận thức này có thể tạo động lực cho thấu cảm.

• Một vài phương pháp khác: Lưu tâm đến ngôn ngữ cơ thể và các loại giao tiếp phi ngôn ngữ khác, Hãy tưởng tượng mình trong đôi giày của người khác, Tăng cường kết nối của mình với các người khác để tìm hiểu thêm về cảm nhận của họ, …

Khi hiểu mình, bạn mới có thể hiểu người và thương người

4.Rào cản của sự thấu cảm

Thiếu sự thấu cảm có thể khiến những việc không hiểu các gì người khác đang trải qua hoặc cảm thấy. Qua đó có thể có các hành động không quan tâm hoặc đôi khi thậm chí gây tổn thương như bắt nạt trực tuyến, bạo lực học đường,...

Một vài lý do cho việc mọi người thiếu sự thấu cảm bao gồm:

• Thành kiến nhận thức: tác động đến phương thức mọi người nhận thức thế giới xung quanh. Điều này tạo khó khăn cho việc nhìn nhận toàn bộ các yếu tố góp phần vào một tình huống và nhìn nhận một tình huống từ trạng thái tâm lý của người khác.

• Phi nhân tính hóa: Nhiều người thành nạn nhân của cái bẫy nghĩ rằng những người khác biệt với họ không cảm thấy và ứng xử giống như họ.

• Đổ lỗi cho nạn nhân: là nguyên nhân mà nạn nhân thường được hỏi họ đã làm điều gì khác để ngăn cản tội phạm. Xu hướng mong muốn thế giới là một nơi công bằng và bình đẳng nên tin rằng mọi cá nhân nhận được những gì họ xứng đáng và xứng đáng với những gì họ nhận được. Nó đánh lừa họ tin rằng những gì khủng khiếp như vậy không bao giờ có thể đến với họ.

Các tài liệu tham khảo:

Tiếng Việt:

• https://lcv.com.vn/thau-cam-la-gi

Tiếng Anh:

• Empathy: Definition, Types, and Tips for Practicing (verywellmind.com)
• Empathy: Definition, Types And Tips For Practicing – Forbes Health